نمایشگاه ، استقبال مردم، واقعیت ها

چاپ شده در روزنامه اعتماد سه شنبه ۲۲ ارديبهشت ۸۸ اين روز ها مهم ترين رويداد فرهنگي کشور، نمايشگاه کتاب در حال بر گزاري است. نمايشگاهي که ميزبان 1982 ناشر داخلي با 207 هزار عنوان کتاب و 1600 ناشر خارجي از 78 کشور است. و کيست که نداند امروزه، يکي از شا خصه هاي توسعه يا فتگي کشور ها ميزان نشر کتاب است و بر کمتر کسي پوشيده است که ميزان آگاهي و دانايي مردم يک کشور، ارتباط مستقيم با ميزان مطالعه و کتابخواني آنها دارد. در نگاه اول ميزان استقبال و بازديد مردم از نمايشگاه کتاب حکايت از کثرت کتابخوان ها و فرهنگ شدن مطالعه و کتابخواني و رونق نشر و چاپ و فراواني کتابفروشي ها در ميان ما ايراني ها دارد. و همين فراواني بازديدکننده است که چون نقل و نبات ورد زبان متوليان فرهنگ و مجريان برگزاري نمايشگاه مي شود و به زودي به عنوان سند موفقيت نمايشگاه و تاثير شگرف آن در رشد کتابخواني، و دستيابي به اهداف پيش بيني شده تيتر روزنامه ها خواهد شد. به راستي کدام يک واقعيت عرصه فرهنگ و کتابخواني و نشر و مطالعه ما هستند؛ ازدحام جمعيت در نمايشگاه و آمار ميليوني بازديد کننده ها يا منحصر و مختصر شدن بازار کتاب و نشر ايران در قسمتي از يک خيابان به نام انقلاب؟، واقعيت فرهنگ و مطالعه و کتابخواني ما کدام يک است؛ انبوه جمعيتي که به نمايشگاه مي آيند و شکل آن را به فروشگاهي بزرگ تبديل مي کنند يا هر پنج سال و دو ماه خواندن يک کتاب توسط يک ايراني؟، به راستي واقعيت حال و روز کتابخواني و رونق اقتصادي چاپ و نشر، خيل عظيم بازديد کنند گان نمايشگاه است يا سرانه تيراژ دو هزار کتاب براي هر عنوان در ايران و مقايسه حسرت بار آن با سرانه 70 هزار براي هر عنوان کتاب در کشوري چون مصر؟، حقيقت روزگار کتابخواني ما انبوه مشتاقاني است که در سالن هاي مزدحم نمايشگاه مي بينيم يا سرانه غم انگيز مطالعه 8 تا 10 دقيقه در ايران و مقايسه آن با سرانه 45 دقيقه يي در دنيا؟، واقعيت کتابخواني و مطالعه ايرانيان را آمار بازديدکنندگان از نمايشگاه بدانيم يا اين آمار تلخ که از هر 10 ايراني يک نفر يک جلد کتاب خريداري مي کند؟، به راستي واقعيت کتاب خواندن و اهل مطالعه بودن ايراني ها را در بازديد کنند گان نمايشگاه بدانيم يا در سرانه نيم درصدي خريد کتاب در سبد هر خانواده ايراني؟، واقعيت فرهنگ، مطالعه و کتابخوان بودن ايراني ها را آمار هر دقيقه چند صد هزار بازديد کننده از نمايشگاه قرار دهيم، يا اين واقعيت تلخ که از ميان 70 ميليون ايراني فقط يک ميليون و 29 هزار نفر عضو کتابخانه ها هستند؟، کاش يک بار هم که شده، در مقوله هاي فرهنگي حداقل فرهنگي برخورد کنيم و واقعيت ها را قرباني نکنيم، و قبول کنيم که نمايشگاه کتاب به تفرجگاه و فروشگاه بزرگي تبديل شده است. و بپذيريم که تعميق ابعاد اجتماعي و فرهنگي و شرکت در نشست ها و برنامه هاي خاص فرهنگي و ديدار با اهل نظر و رصد تازه هاي نشر، و گفت وگو با اهل قلم اهداف گمشده نمايشگاه شده اند و بپذيريم که رشته اتصال نويسنده ناشر و خواننده در نمايشگاه کتاب ضعيف شده و رو به پارگي نهاده است. و ايمان بياوريم که نمايشگاه به تغيير نگرش نسبت به کتاب و تغيير ذائقه ايراني ها از شنيدار به ديدار و خواندن، تغييري ايجاد نکرده است. و قبول کنيم که واقعيت فرهنگي ما اين است که مدرک گرايي و شيوه هاي سنتي و مندرس آموزش در مدارس و دانشگاه ها باعث شده ذوق مطالعه و طعم تحقيق و مزه خواندن و لذت جست وجو کردن براي دانش آموزان و دانشجويان ما طعمي مبهم و گس باقي بماند. و اگر ما حتي نصف اين حضور شگرف هم کتابخوان داشتيم، اکنون بايد پر رونق ترين بخش اقتصاد ما نشر و چاپ و تاليف کتاب مي بود و به جاي رستوران ها و فست فود ها و مجتمع هاي تجاري گوناگون شاهد کتابفروشي هاي بزرگ و کوچک مي بوديم و حال و روزمان بهتر از اينها مي بود که هستيم. و باور کنيم که براي رسيدن به آنچه در اين حوزه آرزو داريم، ناچاريم که؛ طرحي نو در اندازيم.